عمران سازه ساختمان

بالا بردن مقاومت ساختمان یا سازه در برابر نیروهای وارده را در علم مهندسی عمران، مقاوم سازی می گویند. انجام عملیات مقاوم سازی جهت بهبود عملکرد سازه در مقابل بارهای لرزه ای و نیروی زلزله را بهسازی لرزه ای می نامند. 
به دلیل اینکه ایران در منطقه ای زلزله خیز واقع شده است امر مقاوم سازی ساختمان ها، تأسیسات مهم و شریان های حیاتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است از این رو پروسه ی بهسازی لرزه ای امروزه مورد توجه بسیاری از مهندسین عمرانی و مسئولین مربوطه قرار گرفته است. در حال حاضر روش های مختلفی برای  تقویت و مقاوم سازی سازه های بتنی و یا بنایی وجود دارد که هر یک بسته به شرایط مختلف می توانند موثر و کارآمد باشند. کارشناسان بر اساس شرایط خاص و موجود به پیشنهاد روش متناسب برای مقاوم سازی می پردازند.
پارامتر تعیین کننده در انتخاب روش مقاوم سازی ساختمان صرفه اقتصادی آن، سهولت در اجراء و عدم اعمال تغییرات عمده در بخش های مختلف ساختمان می باشد.

یکی از روش های مقاوم سازی سازه های بتنی استفاده از ژاکت فولادی می باشد. ژاکت فلزی می تواند در مقاوم سازی المان های سازه های بتنی اعم از تیر، ستون و… به کار رفته و یا می توان به عنوان یک روش کلی در مقاوم سازی ساختمان به کار گرفته شود.
استفاده از این روش ضمن افزایش مقاومت و شکل پذیری سازه، تاثیر قابل توجهی در وزن ساختمان ندارد. در این روش مقطع تیر و ستون در محل های آسیب پذیرشان با استفاده از ورق های فولادی تقویت می گردند. ورق های فولادی توسط بولت به عضو مربوطه متصل می گردند.

جدا از استفاده از عملیات مقاوم سازی جهت بهبود عملکرد و مقاومت سازه در برابر بارهای وارده ممکن است که بنابر دلایل مختلف دیگری سازه ها نیاز به مقاوم سازی داشته باشند، از جمله این دلایل می توان به موارد زیر اشاره نمود: 

تغییر آیین نامه های موجود 
تغییر در معماری سازه و تغییر در کاربری آن

همانطور که گفته شد استفاده از ژاکت فلزی روش مناسبی برای مقاوم سازی ساختمانهای بتنی بوده ضمن افزایش مقاومت و شکل پذیری اعضای این نوع سازه ها وزن قابل ملاحظه ای را نیز به ساختمان اضافه نمی نماید.  در این روش ورق های فلزی در محل آسیب پذیر ساختمان بر روی سطح بتنی عضو قرار گرفته و توسط بولت به عضو مربوطه متصل می‌گردد.
مقاوم سازی با ژاکت فلزی بر حسب مورد می تواند به صورت دورپیچ، نواری و یا موضعی باشد.

در مواردی که اتصال تیرها و ستونهای ساختمان بتنی ضوابط شکل پذیری از جمله فاصله بین خاموت ها را رعایت نمی کنند ورق ها پیرامون تیر و ستون قرار گرفته و با جوشکاری به یکدیگر متصل می گردند. همچنین این ورق ها باید با بولت به تیرها و ستونها  وصل گردند تا بتوانند در تحمل لنگرهای خمشی و نیروهای برشی ایجاد شده در اتصال مشارکت نمایند. ورق های فلزی پیرامونی بعلاوه با ایجاد محصور شدگی در محل اتصال تیرها و ستونها خرد شدگی بتن را به تاخیر انداخته و باعث افزایش مقاومت فشاری آن می گردند.

مقاوم سازی ستون با ژاکت فلزی:

تقویت ستون بتنی با ژاکت فولادی یکی از روش های متداول در مقاوم سازی و تقویت ستون های بتنی می باشد که باعث افزایش مقاومت برشی ستون می شود. در این روش ستون های بتنی با پوششی فولادی محصور می شوند.

موثر بودن این روش بستگی به سختی مناسب روکش در برابر تغییر شکل های جانبی بتن دارد. برای بهبود عملکرد این سیستم می توان از کاشت میلگرد برای انتقال برش بین ورق و بتن استفاده نمود و همچنین می بایست فضای اندک بین روکش و ستون توسط ملات منبسط شونده پر گردد. به عنوان روشی موقت میتوان از روکش فولادی جهت بهسازی ستون هایی که در زلزله دچار آسیب شده اند استفاده نمود.